Inhoud en techniek, daarover lijkt het vaak te gaan als we het over verhalen hebben. Het idee is dat als de schrijver een interessant onderwerp weet te kiezen met een sterk emotionele component (inhoud) en als hij het verhaal daarover uitstekend weet op te bouwen en te verwoorden (techniek), dat de lezer dan door het verhaal geroerd of misschien zelfs ontroerd wordt en dat het dan dus een goed verhaal is. Daar lijkt geen speld tussen te krijgen, want welke lezer of welke schrijver wil zijn tijd verdoen met een oninteressante inhoud die bovendien belabberd is opgeschreven?
Maar toch. Hoewel inhoud en techniek belangrijk zijn, gaat het bij verhalen om meer dan dat. En om dat ‘meer’ wil ik het graag met jullie in deze blogpost hebben.
inhoud en techniek
Stel je voor, je wilt met een groep vrienden naar een museum. Dan lijkt een discussie over dat je in het ene museum zonnebloemen kunt zien en in het andere waterlelies en weer in een ander vierkanten (inhoud), niet zo relevant. Het is als het om een tentoonstelling gaat, niet gebruikelijk als iemand iets zou zeggen als: laten we niet naar dat museum gaan, want daar worden zonnebloemen getoond en ik heb niets met zonnebloemen, ik ga liever naar een tentoonstelling waarin vierkanten worden afgebeeld.
Ook een discussies over de kwaliteit van de gebruikte technieken lijkt niet het meest voor de hand liggend. Het zou vreemd zijn als er iemand zou zeggen: ‘De vierkanten in dit ene museum zouden volgens de recensies technisch niet helemaal goed geschilderd te zijn, dus laten we voor een andere tentoonstelling kiezen in een ander museum, eentje waar de werken hangen van vierkanten die wel technisch in orde zijn.’
voorbij inhoud en techniek
Bij het inrichten of bezoeken van een tentoonstelling gaat het om iets anders dan de onderwerpskeuze en de techniek. Het gaat om de visie, om het onderzoek. Kunstwerken laten zien wat de kunstenaar onderzoekt en wat zijn voorlopige bevindingen zijn.
Bij dat onderzoek zal de kunstenaar niet om inhoud of techniek heen kunnen. Inhoud en techniek zijn middelen om te onderzoeken.
Middelen om te onderzoeken. Dat kun je op twee manier uitleggen. De ene is: middelen waarmee je het onderzoek verricht. De andere is: middelen die het onderwerp van onderzoek zijn. Ik bedoel het hier in beide betekenissen. De middelen waarmee de kunstenaar onderzoekt zijn tevens het onderwerp van dat onderzoek.
waarover we praten als we over verhalen praten
Zoals schilderijen kunnen onderzoeken wat licht betekent of wat afstand betekent of wat waarneming betekent, zo kunnen korte verhalen onderzoeken wat perspectief betekent of wat herhaling betekent of wat herinneren betekent. Bij het schrijven van verhalen onderzoeken we de middelen waarmee we verhalen maken met de middelen waarmee we die verhalen maken.
Daarover wil ik graag blijven schrijven. In mijn verhalen en ook op dit blog. Je kunt me helpen door me van commentaar te voorzien. Welke vragen en ideeën roept dit blog bij je op?
eerdere afleveringen in deze serie
5 reacties op “Voorbij inhoud en techniek van korte verhalen”
Beste Ton, volgens mij vergelijk je in dit blog korte verhalen met heel verschillende grootheden uit de schilderkunst. Het lijkt mij dat je beter zou kunnen vergelijken met de stijl, periode, streek en genre van schilderijen. Er zijn zoveel manieren om verf op te brengen, met een kwast, penseel, plamuurmes, rechtstreeks uit de tube. En dan heb je nog de verschillende onderwerpen zoals portretten, zelfportretten, stillevens etc. Je loopt vast in het vergelijken van de ene kunstvorm met de andere omdat je veel meer weet over schrijven dan over schilderen. Wat wil je precies kwijt? Ik kom er niet uit, maar hoor het graag. Lieve groet, Katelijne
Dank je, Katelijne. Het punt dat ik vooral wil maken is dat er bij het schrijven van korte verhalen zaken belangrijker zijn dan inhoud en techniek, en dat ik het de komende tijd over die zaken wil hebben. Waar ik uiteindelijk wil uitkomen is dat mensen in het dagelijks leven verhalen maken om vat te krijgen op zichzelf en de wereld, en dat die verhalen meestal een doekje voor het bloeden zijn. Schrijvers lijken soms te denken dat ze die verhalen moeten perfectioneren met hun technieken. Maar ik vind het interessanter om te onderzoeken wat mensen (wij) in het dagelijks leven onszelf en anderen wijsmaken en hoe we dat doen en hoe we ons daarin opsluiten om ten slotte bij te zijn met een barst in ons verhaal om er uiteindelijk toch uit te kunnen breken. Precies over dat punt ben ik, achter de schermen, veel aan het schrijven, en hier op het blog ben ik bezig daar een weg naartoe te banen. Fijn als je blijft reageren hier. Groet, Ton
Dat is heel helder! Ik blijf je volgen. Wat een spannende weg volg je Ton.
Groet, Katelijne
Voorbij inhoud en techniek, middelen en onderzoek ligt de ziel: wat bezielt de maker (dat is iets anders dan: wat wordt met het werk bedoeld), waar ligt de kern?
Het onderzoeken van de middelen waarmee we verhalen maken met de middelen waarmee we die verhalen maken klinkt wat benauwend en ‘selfabsorbed’, met weinig zicht op doorbraken en interactie met andere disciplines.
Dankjewel, Gabriëlle. Interessant dat jij juist wel de interactie met andere disciplines op prijs stelt. En inderdaad, de vraag wat met het werk wordt bedoeld is meer iets voor lessen over literatuur dan lessen over het schrijven.